PATENT SAYISINI ARTIRMAK İÇİN SOMUT ÖNERİLER

2011 yılında 2010 yılına göre ülkemizde yerli patent sayısı  %25 oranında artarak 3962 adede ; yerli faydalı model sayısı ise %6 oranında artarak 3174 adede ulaşmıştır. Bu artış oranları yüzdelik artış olarak iyidir ancak toplam buluş sayısına bakıldığında Türkiye'deki tüm yerli patent sayısı IBM'in Amerika’da 2011 yılında yaptığı 6180 adetlik  patent sayısından 2218 adet daha azdır. Bir başka deyişle Türkiye 'deki 100 bin adedin üzerindeki fabrika, 170 üniversite, 700 binden fazla mühendis bir yılda IBM'in  yaptığı patent kadar patent yapamamıştır. Bu durumu ülkemizdeki, sanayicilerimiz, sanayi ve ticaret odalarının yönetimleri ve Üniversitelerimizin yönetimlerinin ve ilgili Bakanlıklarımızın ve özellikle Türk Patent Enstitüsü yönetimi ve patent vekillerinin de dikkatle düşünüp üzerinde durmaları gereken bir konudur.

Son bir kaç yıldır ülkemizde ar-ge kanunu ile büyük teşvikler verilmiş ; üniversite sayısı  170 'i geçmiş teknopark sayısı 50'ye yaklaşmış ve teknoparklarda çalışan ve görevi  sadece yenilik yapmak  olan 15000 'den fazla ar-ge mühendisi ve ülkemizde 100 binden fazla sanayi firması bulunmasına rağmen patent sayısında istenilen artışa ulaşamamış olmamız dikkat çekmektedir.

Patent sayısında neden gerekli artışı sağlayamıyoruz? Milyarlarca dolar ar-ge harcaması yeterli mi olmuyor yoksa bazı konularda hata mı yapılıyor  ? Bir başka deyişle Türkiye'deki yıllık patent sayısını 5 binli rakamlardan 50 binli  hatta yüz binli rakamlara çıkartamaz mıyız ? Çıkartabilmemiz için hangi somut adımların atılmasına gerek vardır. ?Türkiye'de yılda 50.000 patent yapılacak bir insan gücü potansiyeli, sanayi potansiyeli , araştırmacı potansiyeli var mıdır ? Türkiye’deki patent sayısının artırılması için somut önerilerimizi aşağıda kamuoyunun dikkatine sunmaktayız.

SOMUT ÖNERİLER:

• 2008 yılında çıkartılan ar-ge teşvik kanunu en az  50 mühendis çalıştıran  ve ar-ge merkezi şeklinde örgütlenmiş firmalara teşvik sağlamaktadır. Bu kanunla gelir vergisi desteği, SSK desteği ve sağlanan diğer teşvikler,muafiyetlerin sadece en 50 adet ve üstü tam zamanlı ar-ge personeli çalıştıran firmalara sağlanması ar-ge yapmak isteyen ve buna imkanı olmayan Kobilerimizin gelişmesine engel olmaktadır. Bu kanunda yer alan en az 50 personel sayısının acil bir şekilde düşürülmesi gerekmektedir. 

• Hatta ar-ge birimi kurmak isteyen firmalar için en az 2 tam zamanlı ar-ge personeli bile çalıştırsa bu desteklerden yararlandırılması sağlanmalıdır. Aksi taktirde bu desteklerden kobilerimiz faydalanamayacak , sadece belirli büyüklükteki firmalar yararlanabilecektir ki bu durum da ülkemizde yenilik yapmak isteyen kobilerimizin gelişmesini önleyecektir. Sanayi Bakanlığı’nın 2011 yılı verilerine göre ülkemizde zaten en az 1 ar-ge personel çalıştıran ve bünyesinde ar-ge birimi bulunan 4826 adet sanayi firması bulunmakta olup, bu firmaların toplam  ar-ge personeli sayısı 23026 kişidir. Ülkemizde yeniliklerin önünün açılması ve patent sayısını artırılması için en azından 10 yıllığına bünyesinde ar-ge birimi bulunan bütün firmalar ar-ge  teşvik kanunundan yararlanmalıdır.

• Ar-ge teşvik kanunundan yararlanmak için firmaların yaptığı çalışmaları patentle koruma altına alması şartına bağlanabilir.

• Yenilik yapmak amacıyla  ar-ge mühendisi çalıştıran ( 1 mühendis bile çalıştırsa)  firmalara patent-faydalı model başvurusu şartına bağlı olarak teşvikler verilmelidir.

• Örneğin; Bünyesinde 2 tam zamanlı ar-ge mühendisi çalıştıran bir firma yılda mühendis başına 1 patent yaparsa ar-ge teşvik kanunundan %50 oranında ; mühendis başına 2 patent yaparsa ar-ge teşvik kanunundan %100 oranında yararlanabilir.

• En az  50  ar-ge mühendisi çalıştıran  ar-ge merkezlerine de yıllık patent -faydalı model hedefleri verilmeli ve teşviklerin en azından bir kısmı patent şartına bağlanmalıdır.

• Ülkemizde patent  ve faydalı model başvurusu yapan firmalar ve buluşu yapan şahıslar en azından yıllık patent sayısı 50 bin adedin üzerine çıkıncaya kadar nakit para ile ödüllendirilmelidir. Örneğin patent başına 5000 TL nakit ödül verilerek  (Tubitak teşvikleri hariç ) nakit ödülün yarısı buluş sahibine yarısı da firmaya verilebilir. Bireysel mucitler, araştırmacılar, öğretim görevlileri, öğretmenler , mühendisler kısacası buluş yapan herkes 5000 TL ile ödüllendirilmiş olur, bu şekilde buluşçuların motive olmaları sağlanır.

• Başvurusu yapılan patentlerin ve faydalı modellerin üretime geçebilmesi için ve ticarileşebilmesi için teşvikler verilmelidir. Çok uzun vadeli hibe veya faizsiz krediler verilerek buluşçuların yaptıkları buluşlardan para kazanmaları sağlanmalıdır. Buluşundan para kazanan buluşçu daha fazla buluş yapacak; buluşçuların para kazandığını gören diğer kişiler de buluş yapma konularında motive olacaktır.

• Patentle ile yenilik yapmayı teşvik edici  Tv-Radyo programları devlet tarafından ve ilgili kamu kuruluşları tarafından desteklenmelidir.

• Patentle ilgili yazılan kitapların basımı desteklemelidir.

• Patent vekili firmalarda çalışan mühendislerin maliyetinin bir kısmı devlet tarafından desteklenmelidir.

• Buluşçuluğu, patenti özendirici tv -radyo-gazete reklamları desteklenmelidir.

• Bütün teknik liselerde, mühendislik fakültelerinde, teknik öğretimle ilgili eğitim kurumlarında zorunlu patent dersleri olmalı. Üniversitelerde özellikle mühendislik fakültelerinde patent dersleri olmalı, buluş yapmayı sisteme bağlayan bir çok ülkede öğretilen TRİZ SİSTEMİ ders olarak okutulmalıdır.

• Patent, İnovasyon  ve TRİZ gibi yeniliği özendirici eğitimler desteklenmelidir, bu tür eğitimlere katılmak isteyenlerin ücretleri ilgili bakanlıklarca karşılanmalıdır.

• Ülkemizde TRİZ sistemini bilen mühendis sayısı en kısa zamanda on binleri, 2023 yılına kadar da  yüz binleri geçmelidir. Çünkü Triz Sistemini bilen bir mühendisin yenilik yapması,buluş yapması daha kolaydır, ve Triz Sitemini ar-ge çalışmalarında uygulayan firmalar daha kısa zamanda sonuç alıp, daha çok patent başvurusu gerçekleştirebiliyorlar.

• Bunun için Triz sistemini en iyi bilen yurt dışından uzmanlar getirilerek eğitimler verdirilmeli ve bunu da ilgili kamu kurumları yapmalıdır.

• Patent işlemlerinde KDV  alınmamalı ya da en fazla  %5 olmalı.

• Ar-ge çalışmalarından kullanılacak ürün veya hizmetlerde KDV alınmamalı ya da  en fazla %5 olmalı.

• Ticaret ve Sanayi odaları üyelerini yenilik yapmaya teşvik etmelidir. Ticaret ve Sanayi odaları  en çok patent ve faydalı model başvurusu yapan üyelerini ödüllendirmeli, patent ve inovasyon konularını sürekli gündemde tutup, yenilik yapan üyelerini motive etmelidir. Yapılacak eğitici çalışmalara ve patentle ilgili yayınlara özellikle destek vererek bu tür yayınların üyelerine ulaşmasına yardımcı olmalıdır.

• Sanayici ve İşadamı Dernekleri de odaları üyelerini yenilik yapmaya teşvik etmelidir. Ticaret ve Sanayi odaları  en çok patent ve faydalı model başvurusu yapan üyelerini ödüllendirmeli, patent ve inovasyon konularını sürekli gündemde tutup, yenilik yapan üyelerini motive etmelidir. Yapılacak eğitici çalışmalara ve patentle ilgili yayınlara özellikle destek vererek bu tür yayınların üyelerine ulaşmasına yardımcı olmalıdır.

• Özelliklede patent başvurusunda çok geride kalmış olan illerimizdeki; ticaret ve sanayi odaları,iş adamı dernekleri, organize sanayi sitelerinin yönetimleri, bu illerimizdeki üniversite yöneticileri,valiliklerimiz ve belediyelerimiz ve o illerde bulunan  yazılı,görsel ve internet medyasının yöneticileri  bu işi görev edinerek illerinin inovasyon karnesini yükseltmek gayreti için patent hareketi başlatmalı,patent hedefleri koyarak illerindeki patent sayısını artırma yolunda çalışmalar yapmalarının önemli olduğunu belirtmek istiyoruz.

• Ülkemizdeki herhangi bir konuda üretim yapan her sanayi firmasının ciro hedefi olduğu gibi yıllık patent hedefi de olmalıdır. Pazarlama bütçesi ayrıldığı gibi her firma mutlaka yenilik yapmak için de her yıl bir bütçe ayırmalıdır. Yenilik yapmaya ayrılan her kuruşun daha sonra daha yüksek kazançlar şeklinde döneceği her zaman bilinmelidir. Aynı şekilde firmaların hızlı büyümesinde patentli,tasarımlı , katma değeri yüksek ürünlerin çok önemli olduğu dikkate alınarak firmaların gelecek planlarında mutlaka patent ve tasarım hedefleri yer almalıdır.

Ali ÇAVUŞOĞLU

Patent ve Marka Vekili

Adres Patent  Genel Müdürü

www.adrespatent.com